7 prilli do jetë gjithnjë një ditë e zezë për historinë e popullit shqiptar. Si sot 83 vite më parë, më 7 prill të vitit 1938 nisi mësymja e forcave italiane drejt Shqipërisë. Gjë që vijoi me sundimin absolut nga Benito Musolini, ekzaktësisht 6 ditë më vonë më 12 prill 1939.
Pushtimi i 7 prillit nisi në orët e para të mëngjesit, si një fushatë e shpejtë ushtarake nga Italia fashiste. E konsideruar si “Bohemia e Ballkanit” Italia pati një synim të dukshëm për vendin tonë. Nisur nga kjo pikëpamje, Musolini ishte me qëllime të qarta, të shtronte influencën e tij në Mesdhe, në pikën më strategjike, Adriatikun.
Duhet theksuar se, aso kohe Shqipëria udhëhiqej nga mbreti Zog, i cili në një farë mënyre, bëri të mundur që Italia të kishte një rrugë më të lehtë në pushtim, duke pasur parasysh edhe Italia e kishte pushtuar tashmë ekonomikisht dhe politikisht Shqipërinë duke e zhytur në borxhe financiare dhe borxhe politike.
Kur Musolini mori pushtetin në Itali, ai përtëriu interesin për Shqipërinë. Italia filloi depërtimin e ekonomisë shqiptare në 1925, kur Shqipëria ra dakord të lejonte Italinë të shfrytëzonte burimet e saj minerale. Kjo u pasua nga Traktati i Parë i Tiranës më 1926 dhe Traktati i Dytë i Tiranës më 1927, ku Italia dhe Shqipëria hynë në një aleancë mbrojtëse. Ndër të tjera, qeveria shqiptare dhe ekonomia u subvencionuan nga kreditë italiane dhe ushtria shqiptare u trajnua nga instruktorët ushtarakë italianë.
Pavarësisht ndikimin e fortë italian, mbreti Zog refuzoi të nënshtrohej plotësisht ndaj presionit italian. Në vitin 1931 ai u ngrit hapur ndaj italianëve, duke refuzuar të ripërtërijë Traktatin e Tiranës së vitit 1926. Pasi Shqipëria nënshkroi marrëveshje tregtare me Jugosllavinë dhe Greqinë në vitin 1934, Musolini bëri një përpjekje të dështuar për të frikësuar shqiptarët duke dërguar një flotë të anijeve luftarake në Shqipëri.
Ndërsa Gjermania naziste aneksoi Austrinë dhe u zhvendos kundër Çekosllovakisë, Italia e pa veten duke u bërë anëtari më i vogël i Paktit të Çelikut. Lindja e menjëhershme e një fëmije mbretërore shqiptare ndërkohë kërcënoi t’i jepte Zogut një dinasti të qëndrueshme.
Pasi Hitleri pushtoi Çekosllovakinë (15 mars 1939) pa njoftuar paraprakisht Musolinin, diktatori italian vendosi të vazhdonte me aneksimin e tij të Shqipërisë. Mbreti Victor Emmanuel III i Italisë kritikoi planin për ta marrë Shqipërinë si një rrezik të panevojshëm. Roma, megjithatë, i dorëzoi Tiranës një ultimatum më 25 mars 1939, duke kërkuar që të pëlqente pushtimin e Italisë nga Shqipëria. Zogu refuzoi të pranonte para në këmbim për lejimin e marrjes së plotë dhe kolonizimit italian të Shqipërisë.
Më 5 prill djali i mbretit u lind dhe lajmi u njoftua nga topat. Njerëzit u derdhën në rrugë të alarmuar, por lajmi i princit të sapolindur i qetësoi.
Njerëzit dyshonin se po ndodhte diçka tjetër, gjë që çoi në demonstratën anti-italiane në Tiranë të njëjtën ditë. Më 6 prill pati disa demonstrata në qytetet kryesore të Shqipërisë. Po atë pasdite, 100 avionë italianë fluturuan për Tiranën, Durrësin dhe Vlorën, duke lëshuar fletëpalosje që i udhëzonin njerëzit të dorëzonin në pushtimin italian. Njerëzit u zemëruan nga kjo demonstrim i forcës dhe kërkuan nga qeveria për të rezistuar. Turma bërtiste: “Na jepni armë, po shiten, po na tradhton!”.
Më 15 prill 1939, Shqipëria u tërhoq nga Lidhja e Kombeve, nga e cila Italia dha dorëheqjen më 1937. Më 3 qershor 1939, ministria e jashtme e Shqipërisë u fut në ministrinë e jashtme italiane dhe ministri i Jashtëm shqiptar Xhemil Dino iu dha rangu i ambasadorit italian në Shqipëri. Pas kapjes së Shqipërisë, diktatori italian Benito Mussolini shpalli krijimin zyrtar të Perandorisë Italiane dhe mbreti Victor Emanuel III u kurorëzua mbreti i shqiptarëve përveç titullit të tij të perandorit të Etiopisë, i cili ishte pushtuar tre vjet më parë. Ushtria shqiptare u vendos nën komandën italiane dhe u bashkua formalisht në Ushtrinë Italiane në vitin 1940. Përveç kësaj, Blackshirts Italian formuan katër legjione të Milicisë Shqiptare, fillimisht të rekrutuar nga kolonistët italianë që jetonin në Shqipëri, por më vonë nga shqiptarët etnikë. Pas pushtimit të Shqipërisë dhe instalimit të një qeverie të re, ekonomitë e Shqipërisë dhe të Italisë u lidhën nëpërmjet një bashkimi doganor që rezultoi me heqjen e shumicës së kufizimeve tregtare. Përmes një bashkimi tarifor, sistemi italian i tarifave u vendos në Shqipëri. Për shkak të humbjeve të pritshme ekonomike në Shqipëri nga ndryshimi i politikës tarifore, qeveria italiane i dha Shqipërisë 15 milionë lekë në vit për kompensim. Ligjet doganore italiane do të aplikoheshin në Shqipëri dhe vetëm Italia vetëm mund të lidhte traktate me palë të treta. Kapitali italian u lejua të dominojë ekonominë shqiptare. Si rezultat, kompanitë italiane u lejuan të mbajnë monopole në shfrytëzimin e burimeve natyrore shqiptare. Të gjitha burimet e naftës në Shqipëri kaluan përmes Agip, ndërmarrjes italiane të naftës.
Lejekalimi – dokument udhëtimi për në Italinë fashiste
Shqipëria e ndoqi Italinë në luftë kundër Britanisë dhe Francës më 10 qershor 1940. Shqipëria shërbeu si bazë për pushtimin italian të Greqisë në tetor të vitit 1940 dhe trupat shqiptare morën pjesë në fushatën greke, por ata u larguan masivisht nga vija e frontit. Zonat jugore të vendit (duke përfshirë qytetet e Gjirokastrës dhe Korçës) u pushtuan përkohësisht nga ushtria greke gjatë kësaj fushate, por Italia, pavarësisht faktit se nuk fitoi asnjë betejë kundër ushtrisë greke, më në fund mbajti Shqipërinë për shkak të ndihmës së Gjermanisë me fushatën e saj greke dhe pushtimin e mëvonshëm të Greqisë nga Ushtria Gjermane. Shqipëria u zgjerua në maj të vitit 1941 nga aneksimi i Kosovës dhe pjesëve të Malit të Zi dhe Zonës së Vardarit, duke bërë një rrugë të gjatë drejt realizimit të kërkesave nacionaliste për një “Shqipëri të Madhe”. Një pjesë e bregut perëndimor të Epirit të quajtur Çamëri u aneksua dhe u vendos nën një Komisioner të Lartë Shqiptar, i cili ushtroi kontrollin nominal mbi të. Kur Italia u largua nga Boshti në shtator 1943, trupat gjermane menjëherë pushtuan Shqipërinë pas një fushate të shkurtër, me rezistencë relativisht të fortë.
